Wet Verbetering Poortwachter

De Wet Verbetering Poortwachter verlangt van werkgever en de verzuimende werknemer stevige inspanningen om hem of haar weer aan het werk te krijgen. Wat moet u allemaal doen?

- Verplichte stappen (incl. schema)
- Probleemanalyse en reïntegratieadvies
- Plan van aanpak
- Iedere zes weken
- verzuimmelding bij het UWV (gewijzigd)
- Reïntegratieactiviteiten
- Eerstejaars evaluatie
- Loondoorbetaling
- Loonstop of zelfs ontslag
- Een jaar later, nog altijd verzuim
- Een uitkering of niet?
- Het deskundigenoordeel
- Subsidies

Verplichte stappen

(schematisch>>)

De Wet Verbetering Poortwachter is bedoeld om de instroom in de WAO (sinds 1 januari 2006 de WIA) te beperken. Op uw schouders en op die van uw verzuimende werknemer rust de plicht om alles te doen om arbeidsongeschiktheid te voorkomen. In het onderstaand schema leest u welke stappen er van u worden verwacht. Daarna worden die stappen nader toegelicht.

Let op: Wanneer hieronder wordt gesproken van werknemer, hebben we het steeds over een werknemer in vaste dienst. Wanneer uw verzuimende werknemer een tijdelijk dienstverband heeft, bent u alleen verantwoordelijk voor zijn reïntegratie zolang zijn contract loopt. Daarna neemt het UWV de reïntegratieverplichting over. U kunt het UWV vragen al vóór afloop van het dienstverband deel te nemen aan het reïntegratietraject.

Probleemanalyse en reïntegratieadvies (uiterlijk zesde week)

Op basis van gesprekken tussen u en uw werknemer, maakt uw bedrijfsarts uiterlijk in de zesde verzuimweek een analyse van de situatie en adviseert hij over mogelijkheden tot reïntegratie.
Voor die probleemanalyse staat een standaard formulier op de site van het UWV, met vragen als:

• wat is de reden voor het verzuim?
• welke beperkingen zijn er en wat kan de verzuimer nog wel?
• wat is de prognose?
• hoe is de relatie tussen werkgever en werknemer?
• hoe schat de werknemer de situatie in?
• hoe schat de werkgever de situatie in?

De analyse komt bij u binnen. Vergeet niet uw werknemer een kopie te sturen. Als het verzuim langer duurt en de omstandigheden zich wijzigen, moet uw bedrijfsarts de probleemanalyse tegen het licht houden en haar zo nodig aanpassen.

Uitzondering:
Een probleemanalyse is niet vereist, als duidelijk is dat de verzuimende werknemer snel weer aan de slag zal gaan. Uw bedrijfsarts kan dat beoordelen.

Plan van aanpak (uiterlijk achtste week)

Hoe komt de verzuimer weer aan het werk? Die vraag beantwoordt u, samen met uw verzuimende werknemer, in een plan van aanpak. U doet dat uiterlijk in de achtste week na de verzuimmelding.
De probleemanalyse van uw bedrijfsarts dient als basis, maar laat u niet verleiden om dat stuk gewoon dunnetjes over te doen. Ga er écht voor zitten en zet, samen met uw werknemer, uw eigen route uit.
Voor het plan van aanpak vindt u een standaard formulier op de site van het UWV. U bent degene die de vragen invult. Zowel u als uw werknemer zetten er een handtekening onder, dus u moet het wel eens zijn over de antwoorden.
U krijgt vragen als:
- wat zijn de problemen?
- wat moet er gebeuren om die te overkomen (en wie doet wat en wanneer)?
- wanneer evalueert u de stappen die u zet?
- wat is het einddoel van de reïntegratie?
- wie benoemt u als casemanager?

De casemanager is meestal iemand van binnen het bedrijf, maar het kan ook iemand van buiten zijn. Het is zijn taak om de vaart in het proces te houden: hij plant vervolg gesprekken en bewaakt dat afspraken worden nagekomen.
Ook het plan van aanpak blijft onderdeel van het reïntegratieverslag en het -dossier. Zorg dat de verzuimende werknemer, de bedrijfsarts en de casemanager een kopie krijgen.

Uitzonderingen:
Als uit de probleemanalyse van de bedrijfsarts blijkt dat er voorlopig ‘geen duurzaam benutbare mogelijkheden’ zijn – oftewel uw werknemer is er zo slecht aan toe dat reïntegratie niet aan de orde is – hoeft u niet twee weken later een plan van aanpak op tafel te leggen. U blijft wél verantwoordelijk voor reïntegratie van de verzuimer, dus houd contact! Herstelt uw werknemer, dan maakt uw bedrijfsarts een aangepaste probleemanalyse. Twee weken daarna moet u wél een plan van aanpak maken.

Een plan van aanpak is niet vereist wanneer uw werknemer zich meldt voor verzuim op het moment dat hij nog hooguit tien weken in dienst is van uw bedrijf. U schrijft dan wel een verkort reïntegratieverslag (Zie de site van het UWV voor een standaard formulier)

Als duidelijk is dat uw werknemer snel weer aan de slag gaat, hoeft u geen plan van aanpak te maken. Overleg met uw bedrijfsarts. U schrijft dan wel een verkort reïntegratieverslag (Zie de site van het UWV voor een standaard formulier).

Iedere zes weken

Zolang de werknemer niet volledig werkzaam is, dient de arbodienst (bedrijfsarts) regelmatig contact te houden met de werknemer voor het opstellen van een bijstelling Probleemanalyse. Dit is ongeveer om de 6 weken. Onderzocht wordt of het doel in het plan van aanpak (zie vorig onderdeel) nog haalbaar is. Als het nodig is, wordt een bijstelling van het plan van aanpak gemaakt aan de hand van een bijstelling/advies van de arbodienst.

Verzuimmelding bij het UWV

Vóór 1 november 2008 moest u uw werknemer uiterlijk in de 13e week bij het UWV aanmelden.
Om de administratieve lastendruk te verminderen is door de Eerste Kamer op 9 september 2008 ingestemd met het wetsvoorstel om deze melding te verschuiven naar de 8e maand. Per 1 november 2008 is deze wijziging ingaan.

De wetswijziging betekent onder meer dat:

1. Werkgevers hun verzuimende werknemer pas in de 42e week hoeven te melden bij het UWV;
2. De wettelijke melding aan het UWV dat de werknemer weer aan het werk is (de hersteldmelding) is komen te vervallen;
3. Het sanctioneren van een te late melding van de werkgever door het UWV is gewijzigd naar maximaal € 455,00 per werknemer per keer;
4. Het UWV in de 44e week een brief stuurt aan werkgever én werknemer om hen te wijzen op hun verplichtingen voor reïntegratie.

Om de melding aan het UWV te doen kunt u voorlopig gebruik maken van het standaard formulier, ook te downloaden van de website van het UWV.


Reïntegratieactiviteiten
U kunt denken aan de volgende soorten reïntegratieactiviteiten:

• Aanpassingen aan het werk
• andere werkinhoud (ander takenpakket, bijscholing);
• betere arbeidsomstandigheden (verlaging werkdruk, aanpassen werkplek);
• andere arbeidsvoorwaarden (flexibele werktijden, meer regelmogelijkheden, telewerken);
• betere werksfeer (contact met collega's en leidinggevenden).
• Activiteiten die iemand weer geschikt maken voor werk
• behandeling van psychische klachten (stress-training, traumabehandeling);
• behandeling fysieke klachten (fysiotherapie);
• trainingen om te voorkomen dat iemand weer ziek wordt (assertiviteitstraining).
• Activiteiten die begeleiden naar ander werk
• omscholing, beroepskeuzeadvies;
• loopbaanbegeleiding;
• bemiddeling naar ander werk.

Eerstejaars evaluatie
U bent verplicht minimaal eens in de zes weken met uw werknemer te kijken naar de inspanningen die u beiden heeft verricht om de verzuimer weer aan het werk te krijgen. U kijkt ook of al die inspanningen wel iets opleveren. Zo niet, dan stelt u uw plan van aanpak bij.
Voorheen betaalde u uw verzuimende werknemer één jaar lang loon door en dan kwam de WAO in beeld. Nu betaalt u twee jaar loon door en heeft u aan het einde van het eerste ziektejaar nog niets met de WAO te maken. Toch is in de Wet Poortwachter de verplichte eerstejaarsevaluatie overeind gebleven.
De eerstejaarsevaluatie is niet veel meer dan uw reguliere evaluaties, zij het dat het verslag ervan deel gaat uitmaken van het reïntegratiedossier en -verslag. Een standaard formulier voor de eerstejaarsevaluatie vindt u op de site van het UWV.


Loondoorbetaling
Over geld gesproken, tijdens zijn eerste ziektejaar bent u verplicht uw verzuimende werknemer tenminste 70 procent van zijn laatstverdiende loon te betalen. Duikt hij daardoor onder de minimumloongrens, dan moet u zijn inkomen aanvullen tot het minimumloon. Die verplichte aanvulling geldt niet voor het tweede ziektejaar.
In het Sociaal Akkoord van najaar 2004 hebben werkgevers, werknemers en het kabinet afgesproken dat een zieke werknemer over de eerste twee ziektejaren maximaal 170 procent van zijn salaris ontvangt. Veelal wordt in cao’s geregeld hoe die 170 procent over twee jaar wordt uitgesmeerd.
Valt u niet onder een cao, dan hoeft u niet meer dan 70 procent te betalen (over twee jaar gespreid: 140 procent). Het staat u vrij om het inkomen van uw werknemer aan te vullen tot het maximum van 170 procent over twee jaar, maar dat hoeft niet.


Loonstop of zelfs ontslag
Vindt u dat uw werknemer zich tijdens zijn eerste twee ziektejaren onvoldoende inspant om weer aan de slag te komen, dan kunt u zijn loonbetaling tijdelijk stopzetten. Niet zomaar van de één op de andere dag, u moet wel kunnen aantonen dat u alles in het werk heeft gesteld om uw werknemer te activeren. In sommige gevallen zal zelfs die loonstop geen effect hebben. U kunt uw werknemer dan zelfs ontslaan. Check áltijd eerst hoe sterk u staat, want een zeperd voor de rechter kost u veel geld en ellende. Sterker: voor u overgaat tot ontslag heeft u toestemming nodig van het UWV en het CWI.


Een jaar later, nog altijd ziek
In het tweede jaar lopen uw reïntegratieverplichtingen gewoon door. U houdt zich aan het plan van aanpak en stelt dat plan bij als de omstandigheden daar om vragen. Minimaal elke zes weken treft u uw verzuimende werknemer voor een voortgangsgesprek, u houdt contact met de bedrijfsarts en de casemanager.
Is uw werknemer na één jaar en acht maanden nog niet (volledig) terug op het werk, dan start hij de aanvraag van een WIA-uitkering (vóór 1 januari 2006 de WAO). Het UWV zal uw werknemer vragen om het reïntegratieverslag. Daarin zit onder andere:

• De probleemanalyse en eventuele bijstellingen daarvan (bedrijfsarts)
• Medische informatie bij de probleemanalyse (bedrijfsarts; níet ter inzage voor de werkgever!)
• Actueel oordeel over de probleemanalyse (bedrijfsarts)
• Het plan van aanpak en eventuele bijstellingen daarvan (werkgever/-nemer)
• Eerstejaarsevaluatie plan van aanpak (werkgever/-nemer)
• Eindevaluatie plan van aanpak (werkgever/-nemer)
• Eindoordeel werknemer
• Het standaard formulier hiervoor kunt u hier downloaden.

Een uitkering of niet?
Als het UWV oordeelt dat u onvoldoende aan reïntegratie heeft gedaan, zal hij uw loondoorbetalingsplicht verlengen. Dat kan met maximaal één jaar. Ligt de schuld voor de gebrekkige reïntegratie niet bij u maar bij uw werknemer, dan kan het UWV hem straffen met een korting op zijn uitkering.
Overigens kunnen u en uw werknemer het UWV ook vrágen om uitstel van de WIA-aanvraag. U verlengt dan de periode dat u het loon van uw werknemer doorbetaald én u verlengt de periode van uw reïntegratieverplichtingen. Dat klinkt onaantrekkelijk, maar kan nuttig zijn als u voorziet dat uw werknemer écht binnen afzienbare tijd weer volledig aan de slag is. In dat geval bespaart u zichzelf en uw werknemer een hoop administratieve rompslomp.


Het deskundigenoordeel
De Wet Poortwachter gaat ervan uit dat u en uw werknemer tijdens de periode van reïntegratie gezamenlijk werken aan een gezamenlijk doel: een zo spoedig mogelijke terugkeer van de verzuimer naar zijn werk. Maar dat betekent niet dat u altijd in grote harmonie zult samenwerken. U kunt van mening verschillen over de stappen die u moet nemen, of de timing van die stappen. Als u bijvoorbeeld denkt over plaatsing van uw werknemer bij een ander bedrijf, kan dat veel emotie en verzet oproepen. U kunt ervan overtuigd zijn dat het de beste oplossing is, maar voor uw werknemer zal het voelen als het opgeven van zekerheden.

Uw casemanager en de betrokken bedrijfsarts kunnen een bemiddelende rol spelen. Lukt het u niet om te voorkomen dat de reïntegratie verzandt in een welles/nietes-spelletje, dan kunt u het UWV vragen om een deskundigenoordeel. Dat kost geld ( € 50,- in oktober 2005; zie “Besluit kosten aanvraag deskundigenoordeel 2005”) maar heeft als voordeel dat u aan het einde van het tweede ziektejaar niet met angst en beven het oordeel van het UWV hoeft af te wachten. U toetst al gedurende het proces of u op de goede lijn zit. Dat vermindert de kans dat u wordt gestraft met een verlengde loondoorbetalingsplicht.
Ook uw werknemer kan het UWV om een deskundigenoordeel vragen.

Standaard formulier aanvraag deskundigenoordeel WERKGEVER
Standaard formulier aanvraag deskundigenoordeel WERKNEMER


Subsidies
Er zitten verschillende financiële voordelen aan het in dienst houden, dan wel in dienst nemen van een arbeidsongeschikte:

• Zijn er speciale voorzieningen nodig om uw verzuimer terug te plaatsen op zijn oude plek – aanpassing van de werkplek, van werkmethoden, van de inrichting van het bedrijf – dan kunt u het UWV vragen om vergoeding van de kosten
• Houdt u een arbeidsongeschikte binnenboord, dan kunt rekenen op een korting op de premies sociale verzekeringen. Afhankelijk van de omstandigheden kan die oplopen tot maximaal € 2042,- (okt. 2005)